نوروز، ایرانیان، آسمان، خانه سیمرغ

نوروز ؛ روزی است که همه مرتکب گناه می شوند چون همه به معراج می روند. همین گناه برای ایرانی مانند زندگی و پرورش و فرهنگ است. چیزی که فرهنگ است ؛ گناه شده است. رفتن به آسمان گناه شده است. همین گناه مظهر جشن گرفتن ایرانی ست. ایرانی در نوروز سوگند می خورد که این گناهان را دوست دارد و اینها اصلا برای او گناه نیست بلکه نشان هویت و من ِ اوست. این (( من )) برای ایرانی ارزش داشت چون خرد انسان از همین من می روید. من یعنی تخم یعنی بذر یعنی خود. این همان من است که روزی صد بار می گوییم . آری ؛ من گفتن برای ایرانی ناگهان گناه شد ولی ایرانی این من را فراموش نکرد. بلکه همیشه سالروز این من و این پرواز من به آسمان را جشن می گیرد که همان جشن نوروز است.

شاهنامه ی فردوسی در آمیخته با روایتهای گوناگون است. هم روایت مذهبی ها در آن است و هم روایت مردم. هم روایت زرتشتی در آن است هم روایت خرمدینان. هم روایت میتراپرستان در آن دیده می شود و هم روایت سیمرغیان.
برای همین باید در خواندن شاهنامه اندکی ژرف نگری کرد و این روایتها را از هم باز شناخت. برای نمونه هر کجا صحبت دیو در شاهنامه است , باید دانست که دیو بنا به روایتهای خرمدینی همان خدایان هستند اما بنا به روایت مذهبی این دیوها نشانه کفر و الحاد اند.
در داستان جمشید نیز این بخش منی کردن که پدیده مثبتی است ؛ منفی جلوه می کند تا جمشید را که بهشت روی زمین می سازد خراب کنند و کارهای او را ناچیز بگیرند.

این آمیخته شدن خدایان یا به همان دیوان با جمشید است که او را به آسمان می برد و درست همین به آسمان رفتن و معراج جمشید است که نوروز ایرانیان را پدید می آورد. یعنی ما هر سال که نوروز را جشن می گیریم در واقع معراج انسان به آسمان را خانه سیمرغ است جشن می گیریم.

به فر کیانی یکی تخت ساخت
چه مایه بدو گوهر اندر شناخت
که چون خواستی ((دیو )) برداشتی
ز هامون به گردون برافراشتی
چو خورشید تابان میان هوا
نشسته برو شاه فرمانروا
جهان انجمن شد بر آن تخت او
شگفتی فرومانده از بخت او
به جمشید بر گوهر افشاندند
مران روز را روز نو خواندند
سر سال نو هرمز فرودین
برآسوده از رنج روی زمین
بزرگان به شادی بیاراستند
می و جام و رامشگران خواستند
چنین جشن فرخ ازان روزگار
به ما ماند ازان خسروان یادگار
چنین سال سیصد همی رفت کار
ندیدند مرگ اندران روزگار
ز رنج و ز بدشان نبد آگهی
میان بسته دیوان بسان رهی

اما این جشن گرفتن و این معراج یک بدبختی دیگر نیز برای ایرانیان با خود آورد و آن اینکه : جمشید با همه ی آن خدمتها و بزرگی ها و کشف ها و ساختن دارو . گرمابه و خانه و شهر و مدنیت ؛ به منی کردن متهم شد و توسط همان گروه های مذهبی تکفیر شد. این واقعه درست بعد از معراج جمشید به آسمان صورت گرفت.

با خدایان یکی شدن و به بالا رفتن و پرواز گرفتن که جشن است و وارد شدن به حریم آسمان و وارد شدن به حریم خدایان , در واقع به چشم مذهبی ها و دارندگان حقیقت یک گناه است .

برای همین جمشید را گناهکار معرفی میکنند تا آزادی را از انسان بگیرند و توی سر انسان بزنند.

جهان سربهسر گشت او را رهی
نشسته جهاندار با فرهی
یکایک به تخت مهی بنگرید
به گیتی جز از خویشتن را ندید
منی کرد آن شاه یزدان شناس
ز یزدان بپیچید و شد ناسپاس
گرانمایگان را ز لشگر بخواند
چه مایه سخن پیش ایشان براند
چنین گفت با سالخورده مهان
که جز خویشتن را ندانم جهان
هنر در جهان از من آمد پدید
چو من نامور تخت شاهی ندید
جهان را به خوبی من آراستم
چنانست گیتی کجا خواستم
خور و خواب و آرامتان از منست
همان کوشش و کامتان از منست
بزرگی و دیهیم شاهی مراست
که گوید که جز من کسی پادشاست
همه موبدان سرفگنده نگون
چرا کس نیارست گفتن نه چون
چو این گفته شد فر یزدان از وی
بگشت و جهان شد پر از گفتوگوی
منی چون بپیوست با کردگار
شکست اندر آورد و برگشت کار

جالب است که فردوسی در نخست می گوید که موبدان و مذهبی ها را به کوه فرستاد ولی باز سر و کله این مذهبی ها در شهر و کنار جمشید سبز می شود تا ایجاد شورش در مردم کنند و مردم را از جمشید متنفر سازند. یعنی سازنده بهشت روی زمین و کاشف پرواز به سوی آسمان ؛ ناگاه زشت و بد ساخته می شود. همین زشت سازی معراج انسان به سوی خدایان آسمان و سیمرغ ؛ زمینه را برای آمدن ضحاک آماده می سازد.

بر گرفته از فیسبوک: اندیشه هایی از فرهنگ ایران