با انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس جمهور جدید ایران، سیلی از اخبار و تحلیل‌ها راجع به این مملکت گل آلود، مطبوعات پرتیراژ را درنوردیده است. کار به اطلاعات اقتصادی که می‌کشد، از یک سو تحت تاثیر تاریخ و عرف جاری‌اش و از سوی دیگر زیر بار تحریم‌های فزاینده‌ی بین‌الملی، ایران همواره سیاست دروغ و پنهان کاری را در دستور کار قرار داد است.
از تکان‌دهنده ترین مصداق‌ها بر این موضوع می‌توان به بزرگ‌ترین چالش اقتصادی ایران، تورم شایع‌اش اشاره کرد. وقتی در اکتبر ۲۰۱۲ همه‌ی دنیا نظاره‌گر شیرجه‌ی ایران به ابرتورم بود، مرکز آمار رسمی و بانک مرکزی ایران هردو با یک‌دندگی از افزایشی مختصر در تورم کشور خبر می‌دادند.
با این اوصاف رویکرد رسانه‌های تراز اول بین‌المللی مبنی بر انعکاس این آمار بدون به پرسش گرفتن دقت و صحت آن‌ها قدری غیرمنتظره است. حتی امروز در حالی که آمار رسمی ایران حاکی از تورم تنها سی و یک درصدی است، رسانه‌های قابل اعتنا به نقل امانت دارانه ی این اطلاعات ساختگی بسنده می‌کنند.
همانطور که پیش‌تر اشاره کرده ام، نظام‌های حاکم در کشورهایی که دچار تورم وخیم هستند، در کتمان شدت و کیفیت وضعیت شان ید طولایی دارند. در اکثر مواقع از جمله ابرتورم‌های اخیر زیمباوه و کره شمالی، نظام‌های حاکم به گزارش آمار کمتر از واقع یا یکسره آمارسازی پناه برده اند. در این شرایط خیلی اوقات گزارش آمار اقتصادی به‌طور کامل متوقف شده، یا اگر ناچار شده اند که آماری اعلام کنند، آنقدر لفت‌اش داده اند که اطلاعات منتشره عمده‌ی خاصیت اش را از دست داده باشد.
ایران نیز با طفره رفتن از گزارش بهنگام سنجه‌های کلیدی اقتصادی همین مسیر را پیموده است. آن اطلاعاتی هم که منتشر شده به باور من، به وضعیت آلیس در سرزمین عجایب مبتلاست. به این ترتیب معتقدم که دور از انصاف نخواهد بود اگر آمار رسمی ایران را مخدوش و غیرقابل اطمینان بدانیم.
حال چه راه دیگری برای حل این مشکل وجود دارد؟ جان کلام را می‌توان در عبارت «نرخ مبادله‌ی ارز» خلاصه کرد؛ در صورت دسترسی به اطلاعات بازار آزاد-بخوانید بازار سیاه- ارز می‌شود، نرخ تورم را تخمین زد. اصل برابریِ قدرتِ خرید با برقراری ارتباط معنی‌دار مابین نرخ مبادله ارز و نوسان قیمت‌ها امکان تخمین قابل قبول را فراهم میکند. اصل برابریِ قدرتِ خرید به سادگی بیان میکند که نرخ مبادله ارز میان دو کشور برابر است با اختلافِ در سطحِ عمومیِ قیمت‌ها در دو کشود. به همین قیاس، اگر اطلاعات بازار آزاد ارز را در اختیار داشته باشیم، می‌توان تخمین قابل قبولی از نرخ تورم ارایه کرد!
به طور خلاصه، تغییرات نرخ مبادله ارز، بخصوص در شرایط تورم وخیم، منبع قابل اتکایی برای استخراج نرخ تورم است. با این حساب تنها سنجه‌ی مورد نیاز برای تخمینِ قابلِ قبولی از نرخ تورم در ایران کاربستِ سادۀ این نظریۀ اقتصادیِ آزمون‌شده همۀ آن چیزی است که موردِ نیاز است.
با استفاده از این روش می‌توان نرخ تورم سالانه ی ایران را با تقریب خوبی استخراج کرد. در حال حاضر نرخ بازار سیاه مبادله ی ریال/دلار چیزی نزدیک به ۳۶۴۵۰ است. با استفاده از این رقم و مجموعه‌ی آمار نوسانات نرخ مبادله‌ی ارز که در طول سال گذشته از صرافان بازار تهران جمع آوری کرده ام، تخمین من از تورم سالانه ی ایران حدود ۱۰۵.۸ درصد است؛ نرخی که حدود سه و نیم برابر آمار رسمی است (توجه تان را به جدول پیوست جلب می کنم).
یکنفر 