حذف کتاب های «درسی تاریخ» دوران مصدق

برگه دکتر محمد مصدق رهبر ملی ایرانیان؛ برگرفته از روزنامک- گرد آوری شده توسط انوشیروان کیهانی زاده.
‏
دو روز مانده به پایان سال تحصیلی ۱۳۳۲ – ۱۳۳۳ (خرداد ۱۳۳۳)، به دانش آموزان دوره دوم متوسطه ایران گفته شد که پس از امتحانات، اگر کتاب های درسی تاریخ را [که در دوران حکومت مصدق چاپ شده بود] تحویل دفتر مدرسه دهند، به رایگان کتاب تاریخ چاپ تازه و یا ۳ دفترچه سفید و قلم دریافت خواهند کرد!
متون کتاب های تاریخ چاپ تازه، درحقیقت همان بود که در کتابهای چاپ پیش از خرداد ۱۳۳۰ مندرج بود. دولت مصدق کتاب های درسی تاریخ برای دوره متوسطه را تجدید نظر کامل کرده ازجمله در قسمت تاریخ آمریکا توجه ویژه به قانون اساسی این کشور و مفاد اصلاحیه معروف به «بیل آو رایتز Bill of Rights» شده بود که انعکاس دمکراسی و آزادی ها بود ازجمله آزادی انتشار روزنامه (نداشتن نیاز به دریافت پروانه نشر). عنوان «اکتشافات جغرافیایی» شده بود «استعمار ملل و سلطه اروپاییان». عکس تبلیغاتی تجمع کشتی های نظامی انگلستان [در فصل مربوط به جنگ جهانی اول] حذف شده بود. تاریخ اشکانیان که در کتب پیش از سال ۱۳۳۰ تنها دو صفحه بود و در این دو صفحه هم آمده بود که اطلاع زیادی از این دوره در دست نیست ده برابر شده و دمکراسی اشکانی و ایجاد مجلس مِهستان، انتخابی بودن شاه و چگونگی عزل او، توجه به فلسفه یونان در این دوره و … به تفصیل تشریح شده بود. در کتب چاپ تازه از تاریخچه نفت، تاریخ اندیشه و روشنگری [در اروپا] و … اثری نبود و فصل انقلابات و … حذف شده بود. در کتب درسي دوران حکومت مصدق در فصل انقلابات، بپاخیزی های بزرگ در طول تاریخ بشر از کاوه آهنگر و اسپارتاکوس تا انقلاب فرانسه، انقلابات سال ۱۸۴۸ اروپا، انقلابات قرن نوزدهم آمریکای لاتین به رهبری سیمون بولیوار و انقلاب روسیه آمده و نتیجه گیری شده بود که اگر نشر روزنامه و تشکیل حزب و اتحادیه در یک کشور آزاد باشد انقلاب به آن شکل روی نخواهد داد و تظاهرات ـ راهپيمايي هاي محدود خیابانی و اعتراض «انقلاب» نیست که دگرگون کننده اوضاع باشد.
دکتر مهدی آذر، وزیر فرهنگ حکومت مصدق به این تغییرات و از گور درآوردن کتب درسی سابق اعتراض و این عمل را در تاریکی باقی گذاردن نوجوان ایرانی و بی خبری او از دمکراسی و آزادی و عظمت فکری گذشته اعلام کرد و گفت: مجسمه ها و سکه های همه پادشاهان اشکانی ایران و خرابه های شهر اشک آباد و نسا (عشق آباد) که ساخته اند، دامغان، ایوانکی (شهر ری نوین)، تیسفون که به دست آنان ساخته شده است و صورت جلسات سنای روم و … موجود است چرا باید به نوجوان دروغ گفت و … چرا باید از بردن نام دمکراسی ترسید؟!، ژاپنی ها ساعات درس تاریخ را در مدارس خود سه برابر کردند و به آن قدرت رسیدند، استعمار اروپایی را از آسیا برانداختند و ….
تنها اثر این اظهارات این بود که بر اوراق پرونده او [دکتر آذر] در دادرسی ارتش افزود و دو اتهام تازه بر اتهامات قبلی وی اضافه شد. زدن این حرف ها در آن زمان (۹ ماه پس از براندازی ۲۸ امُرداد) دلاوری فراوان لازم داشت و دل شیر می خواست.