شاهنامه حماسه ملی مردم ایران

از برگه تاریخ و فرهنگ ایران زمین در فیسبوک به کوشش Farrokh Assadi‎

شاهنامه سرگذشت پایداری‌های ایرانیان در برابر هجوم بیگانگان و نمود روح ملی ایران و بیان آرمان‌های جاودانی ایرانیان است.
از یک سوی، خلافت تازی بغداد مورد نفرت ایرانیان بود؛ و از دیگر سوی، انس حکیم با تاریخ و داستان‌های سراسر جلال و شکوه باستانی کینهٔ او را نسبت به قوم پیروز برمی‌انگیخت.
نامه رستم هرمزد به برادرش هم‌زمان با جنگ قادسیه از شاهکارهای فردوسی و آیینهٔ روح او و ایرانیان روزگار اوست.
او در نامه‌ای که سروده در عالم خیال احساسات ایرانیان مورد هجوم را به تصور درآورده، از سوی دیگر فرمانروایی بندگان و بی‌هنران و خونریزی‌ها و بیدادگری‌های آنان و خواری و سیه‌روزی روزگار خود را نیک نگریسته و آن‌گاه گذشته را با حال درآمیخته و شاهکاری جاودانی پدید آورده‌است؛

بر ایرانیان زار و گریان شدم ز ساسانیان نیز بریان شدم
دریغ این سر و تاج و این داد و تخت دریغ این بزرگی و این فر و بخت
کزین پس شکست آید از تازیان ستاره نگردد مگر بر زیان
پذیریم ما ساو و باژ گران نجوییم دیهیم کندآوران
چنین است گفتار و کردار نیست جز از گردش کژ پرگار نیست
که من با سپاهی به سختی درم به رنج و غم و شوربختی درم
دریغ این سر و تاج و این مهر و داد که خواهدشد این تخت شاهی بباد
چو با تخت منبر برابر کنند همه نام بوبکر و عمّر کنند
تبه گردد این رنج‌های دراز نشیبی دراز است پیش از فراز
نه تخت و نه دیهیم بینی نه شهر ز اختر همه تازیان راست بهر
نه تخت ونه تاج و نه زرینه کفش نه گوهر نه افسر نه بر سر درفش
به رنج یکی دیگری بر خورَد به داد و به بخشش همی‌ننگرد
ز پیمان بگردند وز راستی گرامی شود کژی و کاستی
پیاده شود مردم جنگجوی سوار آنکه لاف آرد و گفت‌وگوی
رباید همی این ازآن آن ازین ز نفرین ندانند باز آفرین
نهان بدتر از آشکارا شود دل شاهشان سنگ خارا شود
بداندیش گردد پدر بر پسر پسر بر پدر هم چنین چاره‌گر
شود بندهٔ بی‌هنر شهریار نژاد و بزرگی نیاید به کار
نه جشن و نه رامش نه کوشش نه کام همه چارهٔ ورزش و ساز دام
چو بسیار ازین داستان بگذرد کسی سوی آزادگی ننگرد
زیان کسان از پی سود خویش بجویند و دین اندر آرند پیش
بریزند خون ازپی خواسته شود روزگار مهان کاسته
دل من پر از خون شد و روی زرد دهن خشک و لبها شده لاژورد

به باور نولدکه میهن‌پرستی یا همان ایران‌پرستی فردوسی یک نوع ایران‌پرستی معنوی محض بود.
وطن‌پرستی او عبارت از شوق بی‌پایان برای ملتی بود که وحدت و بزرگواری آنان مدت‌ها پیش از بین رفته‌بود.
فردوسی این احساسات را به زیباترین و جاندارترین شیوه مجسم کرد.
دشمنی با ترک‌ها درون‌مایهٔ بیشتر جنگ‌نامه‌های اوست.
به طور یقین شاعر لذت نمی‌برد از اینکه یک نفر ترک بر وطن او فرمانروایی می‌کرد.

وطن‌پرستی در شاهنامه برکنار از نژادپرستی و تعصبات از سر نادانی است.
وطن‌پرستی فردوسی احساسی حکیمانه همراه با میانه‌روی و خردمندی و مهر انسانی و به کلی دور از نژادپرستی است.
عشق به ایران در شاهنامه به مفهوم عشق به فرهنگ مردم ایران، و آرامش و آبادی ایران، و آزادی و آسایش مردم ایران، و برخورداری آنها از عدالت است.
نفرتی که از مهاجمان است به سبب تبار آنان نیست، به سبب این است که بیگانه به نادرستی و به ناخواست مردم به این سرزمین هجوم آورده، و چون با فرهنگ بیگانه است و از دوستی و پشتیبانی مردم بی‌بهره است ناچار با خونریزی و بیدادگری و ویران‌سازی فرمان می‌راند.
شاهنامه حماسه ملی مردم ایران، و ستایش ایران و ایرانیان است و از دشمنان ایران بیزاری دارد.
اما فردوسی هر جا در میان اقوام بیگانه نیکی و دانایی و خردمندی می‌بیند از بیان آن باز نمی‌ایستد.
به عنوان نمونه پیران ویسه را با این که از تورانیان و سپهسالار دشمن است به خردمندی و دوراندیشی و فرزانگی و مداراجویی و پاکدلی و آزادگی و مردانگی و جوانمردی می‌ستاید.

درود بر روان پاک این حکیم فرزانه و شاعر بزرگ، یادش گرامی…