از برگه دکتر محمد مصدق رهبر ملی ایرانیان-فیسبوک
مجلس شورای ملی- جلسه هفتاد و دوم- ۲۳ مهرماه ۱۳۲۲
جلسه ۲۳ مهرماه ۱۳۲۲؛ سخنان تاریخی دکتر مصدق در مجلس چهاردهم درباره مشروطه و نقش شاه
اگر من نماینده هستم نه برای خاطر شاه است، بلکه برای مملکت است. من خودم را برای مملکت می خواهم نه شاه…شاه به موجب قانون اساسی مسئولیتی ندارد و به هیچ وجه من الوجوه در امور مملکتی حق دخالت ندارد. برای چه، عرض می کنم برای خاطر خود شاه. اگر شاه مسئول شد، شخص مسئول باید برود. اما وقتی که شاه مسئول نشد شاه می ماند و باید بماند. شاه مسئولیت ندارد.
اصل چهل و چهار متمم قانون اساسی می گوید: «شخص پادشاه از مسئولیت مبری است وزاری دولت در هر گونه امور مسئول مجلس هستند.» اصل شصت و چهار می‌گوید: «وزرا نمی توانند احکام شفاهی یا کتبی پادشاه را مستمسک قرار داده سلب مسئولیت از خودشان بنمایند.» اصل چهل و شش می گوید که «عزل و نصب وزرا به موجب فرمان همایون پادشاه است.» آقا این اصول را وقتی با هم تطبیق کنیم نتیجه می شود که شاه یک سمت تشریفاتی دارد یعنی شاه باید فرامین را از نظر تشریفاتی امضاء کند به موجب اصل چهل و شش متمم قانون اساسی، و اگر شما این را جنبه تشریفاتی بهش ندهید آن وقت ما مشروطه نداریم. اگر بنا شد عزل و نصب وزرا با پادشاه باشد پس مجلس شورای ملی و مشروطیت و این فرمایشاتی که جناب آقا از دمکراسی فرمودید کجا است؟
پدر شاه[رضا شاه] من قسم می خورم که به این بدی که در آخر بود در اول نبود. شاه را آن تملق گویان، دربار، آن صاحب منصبان پول دوست طمع کار خراب کردند. از بس به شاه کرنش کردند. از بس به شاه کوچکی کردند، از بس به شاه تواضع کردند، از بس به شاه فروتنی کردند شاه را از محیط خود خارج کردند. ما وقتی پیش شاه می رویم باید آن چیزی که خیر و صلاح شاه است به او بگوییم نه این که به تمام معنی به او کرنش بکنیم و او را فوق قانون بدانیم ما شاه را دوست داریم ولی ما از مشروطیت خود نمی توانیم صرف نظر بکنیم. این مشروطه با خون زیادی به ما رسیده و این فرمایشات جناب آقا هیچ مورد ندارد شما مسئول این مجلس هستید شما فرامین را باید برای تشریفات به شاه نشان بدهید.
یکنفر 