از برگه «من ایران را دوست دارم»
«ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ» نامی است ﮐﻪ از سوی ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﺑﺮ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪ . ﺩﺭ درازنای سالمَه(ﺗﺎﺭﯾﺦ) ﻧﺎم های جوراجوری ﺑﻪ کرانه ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﮐﺸﻮﺭ ﮐﻨﻮﻧﯽ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ» ﺍﺳﺖ گذاشته ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ «ﺍﯾﺮﯾﺎﻧﺎ» ﺩﺭ ﺍﻭﺳﺘﺎ، «ﺁﺭﯾﺎﻧﺎ» ﺩﺭ نوشته های اروپایی ها ، «ﺑﺎﺧﺘﺮ» ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻫﺎ ، «ﭘﺎﺭﺳﺎﻭﺍ» ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺷﮑﺎﻧﯿﺎﻥ, «ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ» ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺗﺎ ﺩﻭﺭﻩ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﺩﺭﺍﻧﯽ ﻭ ﻧﺎﻡ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ» ﺩﺭ ﻧﯿﻤﻪ ﺩﻭﻡ سده 19 پس ﺍﺯ دست درازی ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ از سوی آنها نهاده شد.
ﺩﺭ نَسک(ﮐﺘﺎﺏ) «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺎﺭﯾﺦ» نوشته «ﻣﯿﺮﻏﻼﻡ ﻣﺤﻤﺪ ﻏﺒﺎﺭ» ﺍﺯ واژه «ﺁﺭﯾﺎﻧﺎ» چون ﻧﺎمی سامَهی(ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ) «ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ» (ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ) ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﺯ آن میان ﺷﺎﻧﺰﺩﻩ استان «ﺁﺭﯾﺎﻧﺎ» ، ﺩﻭﺍﺯﺩﻩ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺁﻥ ﺩﺭ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ» ﮐﻨﻮﻧﯽ هستند : ﻫﺮﯼ(ﻫﺮﺍﺕ) ، ﺩﺭﻧﮑﯿﺎﻧﺎ(ﺯﺭﻧﺞ ﯾﺎ ﻧﯿﻤﺮﻭﺯ) ، ﺳﺘﺎﮐﯿﺪﯾﺎ(ﻭﺭﺩﮎ ﻭ ﻏﺰنی) ، ﻫﺮﯾﻮﺗﯽ(ﺩﻫﺮﺍﻭﺕ) ، ﺍﺭﻏﻨﺪﺍﺏ و …
ﺍﺳﺘﺮﺍﺑﻮﻥ( Strobo – 40پ ﻡ – 40 ﻡ) ، ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺪﺍﻥ شناخته شده روزگار کهن ﯾﻮﻧﺎﻥ ﮐﻪ ﺍﻧﺪﮐﯽ پس ﺍﺯ نشیب کِراد(ﺩﻭﻟﺖ) ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﺑﺎﺧﺘﺮ ﻣﯽﺯﯾﺴﺖ ، ﺍﺯ کرانه ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯾﯽ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ» ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ «ﺁﺭﯾﺎﻧﺎ» ﯾﺎﺩ ﮐﺮﺩﻩ ، ﺑﺎﺧﺘﺮ(ﺑﻠﺦ) ﻭ ﺳُﻐﺪ ﺭﺍ ﻫﻢ بخشی ﺍﺯ ﺁﺭﯾﺎﻧﺎ به شمار ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
واژه ﺩﯾﮕﺮﯼ ﮐﻪ همچون نام دیرین «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ کنونی» به کار گرفته می شود ، «ﺑﺎﺧﺘﺮ» ﺍﺳﺖ . «ﺑﺎﺧﺘﺮ» ﺑرخی ﺍﺯ میان سرای های اپاختر(ﺷﻤﺎﻝ) ﻭ اپاختر باختری(شمال غرب) «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ کنونی» ﻭ چندی ﺍﺯ کرانه نیمروز(ﺟﻨﻮﺏ) ﻫﻨﺪﻭﮐﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ . ﺩﺭ زیر ﻧﺎﻡ «ﺑﺎﺧﺘﺮ» شهریگری ﺑﺰﺭﮔﯽ همچون «ﮔﺮﯾﮑﻮ ﺑﺎﺧﺘﺮﯼ» ﺩﺭ سالمَه(ﺗﺎﺭﯾﺦ) «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ کنونی» ﻭ ناگریز ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺍﺯ کرامندی(ﺍﻫﻤﯿﺖ) بسیار ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ . ﺑﻪ دنبال ﺁﻥ ﻧﺎﻡ «ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ» ﺑﺮ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﮐﻨﻮﻧﯽ فراگیر گشت تا اینکه بریتانیای پلید نام ساختگی «افغانستان» را آفرید و بر این سرزمین نهاد.
ﻧﺎﻡ «خراسان» ﮐﻪ نخستین ﺩﺭ سنگ نبشته ﻫﺎﯼ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ همچون ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺳﺎﺗﺮﺍﭖ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺖ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﯾﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ سده های میانی ﺍﺯ کرامندی(ﺍﻫﻤﯿّﺖ) بسیاری ﺑﺮﺧﻮﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩ . ﺑرخی ﺍﺯ ﺳﺮﺯمین های بربسته ﺑﻪ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻨﻮﻧﯽ جای گرفته اند . ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻧﺎﻡ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ «ﺍﯾﺮﺍﻥ سالمَهی(ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ)» یا همان ایران بزرگ ﺍﺳﺖ . راستی را ، «ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ» ﺑﻪ ﺑﺨﺶ خاوری ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . پس ﺍﺯ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ «ﻧﺎﺩﺭشاه ﺍﻓﺸﺎﺭ» ، ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺰﺭﮒ تکه تکه شد ﻭ به ﯾﮏ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺯ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎﺭﯼ ﻫﺎ اندر ﮔﺸﺖ ﻭ ﻫﺮﮔﻮﺷﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻫﺮ ﺳﺮﺩﺍﺭ ﻧﺎﺩﺭ ﻋﻠﻢ ﯾﺎﻏﯽ ﮔﺮﯼ ﺑﺮﭘﺎ ﮐﺮﺩ ﻭ «ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﺩﺭﺍﻧﯽ» ﺍﺯ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺗﺒﺎﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ، ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﺮﺩﺍﺭﺍﻥ ﻧﺎﺩﺭ ﺑﻮﺩ ، ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1747 ترسایی ، ﺭﺳﻤﺎ ﺑﻪ نام ﺷﺎﻩ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺗﺎﺟﮕﺬﺍﺭﯼ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺯﻧﺪ ﺳﺮﺩﺍﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﺎﺩﺭ ﻧﯿﺰ باختر ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ زیر فرمانروایی ﺩﺭ ﺁﻭﺭﺩ ﮐﻪ از اروپایی ها ﭘﺮﺷﯿﺎ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﯿﺸﺪ , ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻧﮕﺎﺭﺍﻥ باختری «ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺰﺭﮒ» ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﺛﺎﺭﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﺟﺪﺍ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ . خاور ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ «ﺁﺭﯾﺎﻧﺎ» ﮐﻪ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ» ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻭ باختر ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ «ﭘﺮﺷﯿﺎ» ﮐﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﺭﺍ دربر می گرفت ﯾﺎﺩ ﮐﺮﺩﻧﺪ . «ﺍﺣﻤﺪﺧﺎﻥ» پس ﺍﺯ ﺑﺪﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ، ﺑﺨﺸﯽ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭘﺴﺮ ﮐﻮﺭ ﻧﺎﺩﺭشاه ﺍﻓﺸﺎﺭ ﺑﺨﺸﯿﺪ ﻭ زیر پشتیبانی کِراد(ﺩﻭﻟﺖ) ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭﺍﻧﯽ(ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ) جای ﺩﺍﺷﺖ . پس ﺍﺯ «ﻧﺎﺩﺭ شاه ﺍﻓﺸﺎﺭ»، «ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺯﻧﺪ» ﻭ «ﺍﺣﻤﺪﺧﺎﻥ ﺩﺭﺍﻧﯽ» ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﺭﺍ تکه کردند ﮐﻪ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ» ﻭ «ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ» دستاورد ﺁﻥ تکه کردن ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﻭﺍﮊﻩ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ» ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ «ﺷﺎﻩ ﺷﺠﺎﻉ» (ﺩﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪﻩ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ) ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻧﯿﻤﻪ سده 19 از سوی ﺍنگلیس ها ﺩﺭ ﺑﺮﺧﯽ پیمان ها به کار گرفته شد . «ﺍﻓﻐﺎﻥ» ﻣﻌﺮﺏ شده ﻭﺍﮊﻩ «ﺍﻭﻏﺎﻥ» ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ تیره های ﭘﺸﺘﻮﻥ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ، ویک(ﺍﻣّﺎ) ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﺎﺳﯽ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ» ﻫﺮ شهروند ﮐﺸﻮﺭ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ» ﺭﺍ ، از هر تیره ای که باشد ، «ﺍﻓﻐﺎﻥ» می نامد و می داند.
ﻧﺎﻡ «ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ» ﺗﺎ پیش ﺍﺯ ﻧﯿﻤﻪ سده 19 ﻫﯿﭻ سازونهادی(ﺭﺳﻤﯿّﺖ) ﻭ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﻧﺪﺍﺷﺖ و ﺍﯾﻦ نام از سوی ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﺑﻪ کِراد(ﺩﻭﻟﺖ) ﺩﺭﺍﻧﯽ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ پیش ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺩﺭ ﻫﯿﭻ ﻧﻘﺸﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ نام ﺍﺛﺮﯼ ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎﯼ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺍﺯ ﺩﻭﻟﺖ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭﺍﻧﯽ ﺑﺎ نام های ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻭ ﮐﺎﺑﻠﺴﺘﺎﻥ ﯾﺎﺩ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ نام ﺩﺭﺳﺖ پس ﺍﺯ نخستین آفند ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﺑﻪ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﭘﺪﯾﺪﺍﺭ ﮔﺸﺖ . ﺟﺎﺳﻮﺱ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ «ﺍﻟﻔﻨﺴﺘﻦ» ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺑﺶ ﻣﯿﻨﻮﯾﺴﺪ:
ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﯾﻦ نام ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﯿﺖ ﻧﻤﯿﺸﻨﺎﺳﻨﺪ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺧﺮﺍﺳﺎﻧﯽ ﻭ سرزمینشان ﺭﺍ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ می خوانند.
اینستاگرام :https://www.instagram.com/maniranradoustdaram
یکنفر 