از برگه Magical Persia – فیسبوک
قدیمی‌ترین اشاره به عدد هفت در سفره نوروزی اشاره ابوریحان بیرونی در کتاب اثارالباقیه است که این سفره هفت رقمی را از زمان جمشید جم پادشاه پیشدادی دانسته است. بیرونی میگوید :
«چون جمشید بر اهریمن که راه خیر و برکت و بارش و سبز شدن گیاهان را بسته بود پیروز شد، دوباره خیر و برکت فزون آمد و گیاهان سبز شدند و کشتزارها دوباره سرسبز شدند و مردم از این جهت گفتند «روز نو» یعنی نوروز پدید آمده و مردم در هفت ظرف جهت تبرک و یادمات جو کاشتند.
سپس این رسم در ایران پایدار ماند که برای روز نوروز مردم در هفت ظرف هفت نوع غلات کاشته و سبز میکردند و از رویش این غلات در ظرف کشت و کار سال پیش رو را حدس میزدند.»
این قدیمی ترین و مشروح ترین اشاره به رقم هفت سفره روز نو یا نوروز در تاریخ ایران است که به عصر اساطیر نسبت داده می‌شود و باقی تعابیر، برداشتها و نظریاتِ مورخان و پژوهشگران است.
برای مثال استاد ابراهیم پورداوود میگوید :« در نوروز در خوانچه‌ای هفت چیز که با سین شروع شود چون سیب و سنجد و غیره میگذاشتند که این اشاره قدیم به هفت امشاسپند یا بزرگترین فرشتگان مزدیسنا است.»
این جریان هفت سین و تعابیرش از قرن چهار و پنج هجری به بعد پدیدار شده است اما بی شک یه خوان نوروزی با چیزهای تعریف شده در ایران باستان وجود داشته است که از کم و کیف آن
جسته گریخته اطلاعاتی در دست است.
بنابر تالیفات نویسندگان قدیمی چون ابوریحان در آثارالباقیه ، هفت سین احتمالا هفت سینی بوده که در آن هفت نوع غلات سبز میکردند و بر اساس این سینی ها ، مرغوببت کشت سال آینده حدس زده میشد.
نقل قول دبگر هفت نوع چیدنی بود که هفت چین میخواندند .
در هر حال ، در زمان باستان ، در جشنها سفره یا خوان گسترده ای بود که در جشنها گسترده میشد و هر یک متناسب با آن جشن و زمان آن جشن بود . مانند سفره نوروزی، سفره مهرگان ، سفره یلدا …
گزیده منابع:
( آثارالباقیه _ ابوریحان بیرونی )
( گاهشماری و جشن های ایران باستان _ هاشم رضی)
افتخار روحی-کارشناس ارشد فزهنگ و زبان‌های باستانی ایران
یکنفر 