خط پارسی، خط عربی

از iranzamin777 ،‌https://t.me/iran_shatra

#خط_پارسی_امروز، ادامه دهنده #خط_پهلوی است….

این خط عربی نیست ؛ و خط امروزی پارسی، ادامه دهنده خط پهلوی است.

همانگونه که معماری (مهرازی)ایرانی ِ دوره ساسانی را به نام مهرازی عربی – اسلامی می شناسانند، خطی را هم که ایرانیان در آفرینش آن از روی خط‌های آرامی‌تبار، همچون پهلوی و تکامل آن، نقش ویژه‌ای داشته‌اند « عربی » گویند !

در آغاز دوره اسلامی، زبان عربی « خط مستقل و فراگیری » از خود نداشت. با گسترش قلمرو خلافت اسلامی و نیاز به نگارش قرآن، خطی در جنوب‌غرب ایرانشهر ساخته شد که به « خط کوفی » شناخته می‌شد و به خوشنویسی های گوناگون آن « حجازی، مشق، انباری، حیری و … »می گفتند. این خط از روی خطوط آرامی‌تبار، همچون : پهلوی و نبطی و سریانی ساخته شده بود و مانند خط پهلوی بدون نقطه بود و یک حرف‌نشانه ممکن بود برای چند آوا بهره گرفته شود

توجه : چند نمونه کوتاه به زبان عربی و خطی شبیه به کوفی – نبطی بازبسته به پیش از اسلام یافت شده، که به آن خط جزم گفته می شود. برخی‌ها باور دارد، خط کوفی ادامه دهنده آن است و در صدر اسلام تکمیل شد

در روایت‌های اسلامی، که بیشتر برگرفته از سخنان ابن‌عباس است، شهرهای حیره و انبار و کوفه، کانون آفرینش خط نامبردار به عربی دانسته شده‌اند. این سه شهر، در نزدیکی هم قرار داشتند و از شهرهای مهم دوره ساسانی بودند و « لخمی‌ها » که پیرو شاهنشاهی ساسانی بودند، بر آنجا فرمان می راندند.

پس بدون شک « خط کوفی » باید تحت تاثیر خط پهلوی و توسط ایرانیان به وجود آمده باشد. که این ادعا، شوندهای استوار نگارشی دارد ؛ زیرا برخلاف آنچه گفته می شود که : خط کوفی، تنها از روی خط نبطی ساخته شده است، اما برخی حروف خط کوفی، تنها در خط پهلوی دیده می‌شود

از خط کوفی، در نگارش قرآن و دیگر نوشته ها، تا پیش از رواگ خط نسخ ( اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم ) بهره گرفته می‌شد. ایرانی‌ها در خط کوفی تغییراتی داده که به خط کوفی شرقی، ایرانی، پیرآموز، قرمطی نامبردار شد.

سرانجام پس از اصلاحات « ابن‌مقله شیرازی » بر روی خط نسخ نخستین و کوفی‌ایرانی، خط نسخ امروزی را ساخت، و با توجه به رسایی و آسان‌خوانی آن، کم کم از رواگ خط کوفی کاسته شد

ایرانیان،در ساخت و تکامل خط کوفی و « صرف و نحو و قرائت » زبان عربی، نقش ویژه‌ای داشتند :

در نقطه‌گذاری برای حروف مشابه ( ب، پ، ت، ج، خ و … ) و همچنین حرکت گذاری « فتحه و کسره … » ایرانیانی همچون یحیی بن یعمر عدوانی اهوازی (د ۱۲۹ ق) و خلیل بن احمد فراهیدی ( د ۱۷۵ ق. که حموی و اصفهانی، بر ایرانی بودن او پافشاری دارند ) نقش مهمی داشتند

حتی بزرگان « صرف و نحو و قرائت و کتابت » زبان عربی باز ایرانیان بوده‌اند : یزداد الفارسی، ابوداوود عبدالرحمان بن هرمز اعرج ۱۱۷ ق، ابومعبد بن فیروزان بن هرمز ۱۲۰ ق، ابوعمرو زببان مازنی بصری ۱۵۴ ق، حمزه بن حبیب حلوانی ۱۵۶ ق، نافع بن عبدالرحمان ۱۶۹ ق، #سیبویه شیرازی ۱۸۰ ق، ابومحرز فرغانی ۱۸۰ ق، علی بن حمزه بن بهمن کسائی ۱۸۹ ق، ابوزکریا دیلمی ۲۰۳ق، سعید اخفش ۲۱۵ ق، قاسم بن سلام هروی ۲۲۴ ق، ابن قتیبه دینوری ۲۷۶ ق، زجاجی نهاوندی ۳۴۰ ق، درستویه مرزبان فارسی فسوی ۳۴۷ ق، ابوسعید سیرافی ۳۶۸ ق، ابن خالویه ذوالنونین ۳۷۰ ق و ….

کوتاه سخن:

۱- خط امروزی روایی یافته در نوشتن زبان‌های پارسی و عربی و اردو و عثمانی و … تکامل یافته « خط کوفی » است و این دگرگونی را یک ایرانی به نام « ابن‌مقله شیرازی ( ۲۷۲ – ۳۲۸ ق ) » انجام داد.

پس اگر بگوییم خط « ایرانی / پارسی » بیراه نگفته‌ایم

۲- خود خط کوفی را گروهی از ادیبان و دبیران صدر اسلام که بخش مهمی از آنها ایرانیان حیره، انبار، کوفه، بصره بودند، ساخته اند.

۳- آنها نه از روی یک خط، که از روی خطوط گوناگون ِ برآمده از

« خط آرامی »، یعنی ؛ گونه های خطوط پهلوی، نبطی، سریانی و … این کار را انجام دادند. برخی از حروف خط کوفی تنها در خطوط پهلوی دیده می‌شود.

بیان دیدگاه